ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺿﺮاﯾﺐ ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻻﯾﻪ آﺑﺪار ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻫﯿﺪروژﺋﻮﻟﻮژی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده از

 ﻇﺮﻓﯿﺖ، هدایت هیدرولیکی (K)،ﺿﺮﯾﺐ ذﺧﯿﺮه (S)، قابلیت انتقال (T)ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد ﯾﮏ ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ آﯾﺪ. آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﻤﭙﺎژ ﺑﺮای دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ دو

 ﻫﺪف ﮐﻠﯽ زﯾﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد:

  1- ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺿﺮاﯾﺐ ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻻﯾﻪ آﺑﺪار

  2-ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻗﺪرت آﺑﺪﻫﯽ ﭼﺎه و اﻓﺖ آن

  

      ضریب انتقال:

   ضریب انتقال یا قابلیت انتقال یک لایه آبدار عبارت است از مقدار آبی که از یک واحد سطح مقطع لایه آبدار تحت شیب هیدرولیکی

 واحد عبور می کند. چنانچه ضریب هدایت هیدرولیکی مواد تشکیل دهنده آکیفر k و ضخامت لایه b باشد ، ضریب انتقال Tعبارت است از :   

T=Kb                                                                 

 

-ضریب ذخیره:


  بطورکلی ضریب ذخیره نمایه ای است که مربوط به آکیفرهای محصور بوده و در توصیف خارج شدن آب یا داخل شدن آن به داخل آکیفر در اثر

 تغییر سطح فشار می باشد. درصورت نوسان سطح فشار در لایه های محصور مقداری آب از لایه خارج ویا به آن اضافه میشود. ضریب ذخیره 
 یا قابلیت ذخیره که معمولا با علامت s نشان داده میشود به حجم آبی گفته میشود که در اثر پایین یا بالا رفتن سطح فشار به اندازه یک واحد 
از هرواحد سطح اکیفر خارج شده ئ دا به ذخیره آن افزود میشود. این تعریف مشابه تعریفی است که در مورد لایه های آبدار آزاد برای آبدهی مخصوص گفته شد و بدون بعد میباشد. باید توجه داشت که در لایه های محصور هر چند سطح فشار تغییر میکنداما این لایه همواره از آب اشباع بوده و بر خلاف لایه های آبدار آزاد خارج شدن آب از منافذ تحت تاثیر نیری ثقل نمیباشد بلکه دلیل آن تغییر در فشار منفذی است.به عبارت دیگر لایه های تحت فشار با افزایش یا کاهش فشار همیشه پرآب باقی میمانند ولی در لایه های غیر محصور با کاهش سطح ایستابی آب از لایه خارج شده و هوا جایگزین آن میشود . حال این سوال پیش می آید که اگر در اثر پایین رفتن فشار، لایه آبدار محصور همواره پر از آب باقی بماند، خارج شدن آب برای توصیف ضریب دخیره به چه مفهومی است. در آکیوفرهای تحت فشار در اثر بالا رفتن یا پایین رفتن سطح فشار،در حالی که آکیفر پر از آبباقی میماند فقط ممکن است در اثر فشرده شدن مواد تشکیل دهنده آکیفر و یا قابلیت اتساع وتراکم خودبر آب ، مقدار بسیار کمی از آکیفرخارج گردد که براثر پیشنهاد ژاکوب در اینوضعیت مقدار ضریب ذخیره که نشان دهنده مقدار خروج آب است برابر میشود با :
 در ادامه به توضیح مختصری از نرم افزار Aquifer Test، روش های بدست آوردن ضرایب هیدرودینامیکی و هم چنین نرم افزار Aquifer Test  برای دانلود گذاشته شده است
 
 


 



  
      معرفی نرم افزار آکیوفر تست:
   

     نرم افزار آکیوفر تست یکی از آخرین ورژن نرم افزارهای مهندسی برای آنالیز گرافیکی داده های پمپاژ است . این نرم افزار قدرتمند رابطه   

ساده کاربری دارد که هرچیزی را که شما نیاز به محاسبه سریع آن دارید بدست می آورد.

ازجمله ضرایب هیدرودینامیکی برای  آکیفر مورد نظر با استفاده از داده های فراگیر انتخاب شده برای آکیفرهای محصور ،آزاد،نامتراکم و سنگ    


 های شکاف دار. 

علاوه براین میتوان تداخل چاه ها را با هم بررسی کرد


   روش های تعیین ضرایب هیدرودینامیکی:

  در لایه های آبدار محصور سه روش برای آزمایش پمپاژ داریم که عیارتند از:

1.روش منحنی-تیپ یا روش تایس

2. روش کوپر-ژاکوب

3. روش چاو

 

روش منحنی تیپ- یا روش تایس:

به طور خلاصه به صورت زیر عمل میکنیم

1.      با استفاده از معادله w(u) را بدست می آوریم

2.      در یک کاغذ لگاریتمی منحنی تغییرات w(u) را نسبت به 1/u رسم میکنیم. این همانمنحنی تیپ می باشد.

3.      با انجام آزمایش پمپاژ که در آن زمان های مختلف از شروع پمپاژ قرار دارد اندازه گیری شده است جدولی تشکیل می دهیم که یک ستون آن (t/r^2) بوده و در ستون مقابل مقادیر (s) به ازای (t/r^2) های مختلف نوشته شده باشد

4.      یک کاغذ لگاریتمی شفاف مشابه کاغذ لگاریتمی قبل انتخاب کرده و با قرار دادن مختصات (t/r^2) در ستون افقی و (s)  در ستون عمودی منحنی تغییرات (s) را به نسبت (t/r^2)  رسم میکنیم.

5.      حال دومنحنی مشابه یکی بین w(u) و (1/u) و دیگری بین s و t/r*2 بدست آمده است،آنها را بطوری روی هم میلغزانیم تا در حالی که محور های آنها همیشه باهم موازی باقی بمانند بهترین تطابق را روی هم داشته باشند.

6.      بعد از مطابقت منحنی ها در قسمتی از صفحه که منحنی ها مطابقت داده شده اند یک نقطه اختیاری انتخاب میکنیم .مختصات این نقطه را از روی گراف ها قرائت میکنیم .

7.      پس از آنکه مختصات چهارگانه نقطه انتخابی تعیین گردید مقادیر قابلیت انتقال (T) و ضریب ذخیره (S) آکیفر را از فرمول های زیر بدست می آوریم:

S=4T.t/r^2.u

(T=Q/4ᴫs .W(u

روش کوپر – ژاکوب:

کوپر و ژاکوب نشان دادند که اگر در معادله تایس u کوچک باشد (u≤0.001) میتوان معادله افت سطح آب را از طریق فرمول زیر محاسبه کرد:

(S=(2.3Q/4ᴫT)log(2.25Tt/r^2.s

اگر معادله را روی یک کاغذ نیمه لگاریتمی رسم کنیم یک خط مستقیم خواهد بود که شیب آن (2.3Q/4ᴫT)  می باشد .

روش چاو:

چاو روش های تایس و کوپر – ژاکوب را باهم دیگر ترکیب کرده و برای تحلیل آکیفر های غیر نشتی روش ساده ای را پیشنهاد نمود که با استفاده از فرمول ارائه شده توسط او و شکل می توان T و u  بدست آورد:

1.      روی کاغذ نیمه لگاریتمی تغییرات افت (محور عمودی ساده )را نسبت به زمان (محور افقی لگاریتمی) مطابق آنچه در روش کوپر-ژاکوب گفته شد رسم کنید تا یک خط مستقیم حاصل شود

2.      روی این خط یک نقطه اختیاری را انتخاب کرده و مختصات را بازای (t,s) این نقطه را یادداشت کنید روی این خط تغییرات افت راهم مشخص نمایید

3.      با داشتن s و ∆s از فرمول مقدار F(u) را محاسبه کنید

4.      با داشتن F(u) و با استفاده از شکل بالا مقدار F(u)  را روی محور عمودی برده و یک خط افقی رسم کنید تا منحنی قطع u را در نقطه ای قطع کند . از این نقطه یک خط عمودی رسم کنید تا محور افقی را در نقطه W(u) قطع کند.

5.      با داشتن u وW(u) وsوt مقادیر Tو S از فرمول های زیر محاسبه کنید.

(T=(Q/4ᴫs).W(u

(S=(r^2.s)/(4Tt

  

نرم افزار Aquifer Test دریافت